JAN ZEMAN

1. Dane osobiste:

Kanonier Jan Zeman, 23 lata, stolarz, kawaler.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

13 kwietnia 1940 r. z woj. lwowskiego, pow. sokalskiego, wieś Sielec Bełski, został wywieziony wraz z rodziną do Kazachstanu.

3. Nazwa obozu, więzienia, miejsca robót przymusowych:

Kaz[achska] SRR, pawłodarska obłast, irtyszowski rejon, sowchoz Kaimanoczycka [?] Tuk-zak [?].

4. Opis obozu, więzienia:

W sowchozie, w którym pracowałem, znajdowało się kilka ziemianek, w których mieszkali ruscy robotnicy sowchozu. Gdy nas tu przywieźli, był rozkaz mieszkać w ziemiance, gdzie trzymali stado świń, a przed przyjazdem Polaków nie mieli gdzie nas podziać i z chlewu zrobili dom mieszkalny, który był bardzo niezdrowy dla nas wszystkich.

5. Skład jeńców, więźniów, zesłańców:

Zesłańców w sowchozie było od 250 do 300, narodowości polskiej, w tym kilka rodzin żydowskich i ukraińskich. Wszyscy zostali wywiezieni za osoby aresztowane, które im przeszkadzały w ich propagandzie komunistycznej.

6. Życie w obozie, więzieniu:

Wszyscy pracowaliśmy osiem godzin dziennie, płacono nam od pomiaru, wiele kto zrobił. Do tego dostawaliśmy od 40 do 80 dag chleba dziennie, za który płaciliśmy. Ubrania nikt nie dostawał i nie było gdzie kupić. Ludność, tak polska, jak i ruska, żyła w koleżeństwie, tak że czasem poratowali w biedzie.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Stosunek NKWD był zły z powodu nienawiści do Polaków. Pierwsze słowa: Ty, polski kułak, ty nie choczesz rabotat! Robili zebrania, agitowali nas, by wpisywać się do komsomolców i innych partii, jednak wywrotowców nie było. Mnie ukarali sześciomiesięcznym prynud roboto, za co jedną czwartą mego zarobku odtrącano.

8. Pomoc lekarska, śmiertelność:

Pomoc szpitala była niezła jednak, gdy Polak zachorował, to go zaraz odwozili do szpitala i leczyli tak jak ruskich.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodziną?:

Listy, które pisałem do Polski, byli kontrolowane, ale wszystkie dochodzili.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?:

Do wojska zostałem powołany 25 lutego 1941 r. [sic!], do 10 Dywizji.