MICHAŁ BOCHNO

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):

Kpr. Michał Bochno, 40 lat, stolarz, żonaty.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

Zaaresztowany 17 września 1939 r. Po wkroczeniu Armii Czerwonej na tereny polskie byłem powołany dla wzmocnienia policji w woj. tarnopolskim, posterunek Lubieński–Wyjsze [?].

3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

Pracowałem przymusowo w kopalni rudy żelaznej w rudniku, w sowchozie „Bolszewik”, następnie byłem wywieziony na Północ, do obłasti [sic!] Komji [Komi].

4. Opis obozu, więzienia:

W obozie teren bagnisty, mieszkanie – baraki – brudne, zapluskwione i zawszone, bez podłóg, pieców i okien, bez światła.

5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:

W obozie naszym byli Ukraińcy, Żydzi i Polacy. Wzajemne stosunki bardzo złe.

6. Życie w obozie, więzieniu:

Praca w obozie przeciętnie od 12 do 16 godzin dziennie, bez żadnego wynagrodzenia. Norma dzienna: siedem metrów sześciennych drzewa na osobę. Wyżywienie przeciętnie od 300 do 400 g chleba dziennie, zupa rzadka, jeden raz dziennie, bez tłuszczu, mięsa, często bez soli. Ubranie marne, nienadające się na północny klimat. Życie w obozie bardzo koleżeńskie.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Stosunek NKWD do Polaków bardzo zły, bardzo często szydzenie z Naczelnego Wodza Polski marsz. Rydza-Śmigłego, całego rządu polskiego i armii, która tak krótko walczyła i została tak w krótkim czasie pokonana przez wroga. A gdyśmy wspominali o naszym rządzie oraz Naczelnym Wodzu gen. Sikorskim, szydzono z nas i wyśmiewano. Mówiono, że oni, to jest rząd sowiecki, nie uznaje tego, co zostało stworzone w Anglii. Mówiono: „Co to za Sikorski?”.

Badania były bardzo częste. Propaganda była rozpowszechniana na bardzo częstych zebraniach i odczytach. Wiadomości o Polsce i rodzinie nie miałem.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Pomoc lekarska marna. Zmarli z powodu braku witamin i opieki lekarskiej: Mikołaj Częstochowski z pow. Zbaraż, woj. tarnopolskie; Dąbek z pow. Zbaraż, woj. tarnopolskie; Władysław Kamiński z Tarnopola.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?

Łączności z krajem i rodziną nie miałem. Poczta zupełnie nie była doręczana.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?

Do armii polskiej przybyłem po zwolnieniu z obozu przymusowej pracy wraz z innymi i po przybyciu do Tatiszczewa wstąpiłem do wojska w sierpniu 1941 r. jako ochotnik.

Miejsce postoju, 4 marca 1943 r.