JAKUB BONGOLD

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):

Bomb. Jakub Bongold, rezerwista, ur. w 1900 r., robotnik, żonaty.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

13 lutego 1941 r. zostałem wywieziony z Kołomyi do Rosji, za to, że nie chciałem pracować u nich wspólnie w brygadzie.

3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

Zawieziony do kołchozu „Krasnyj Partyzan” [?], rejon Stalingrad i [w] tej obłasti pracowałem w polu na roli.

4. Opis obozu, więzienia:

Zamieszkiwałem u miejscowych gospodarzy przy kołchozie, w domach. W mieszkaniach tych było brudno, były pluskwy i karaluchy.

5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:

Było nas 60 osób, Polaków i Ukraińców. Sami internowani z terenów polskich.

Poziom umysłowy był dobry, moralnie prowadziłem się dobrze i wzajemnie pomagaliśmy jeden drugiemu, czym było można.

6. Życie w obozie, więzieniu:

Życie obozowe było złe, trzeba było wstawać o wschodzie słońca i praca trwała do zachodu. Robota ciężka. Za pracę żadnego wynagrodzenia nie otrzymałem. Wyżywienie bardzo liche: dwa razy zupa, 600 g chleba. Ubranie swoje. Życie koleżeńskie między nami dobre było. Życia kulturalnego nie było zupełnie.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Stosunek władz NKWD do Polaków był wrogi, jak również wrogo się do nas odnosili w kołchozie politruki. Żadnego badania nie miałem, lecz mi grożono, że jeżeli nie będę pracował, to wsadzą mnie do więzienia. Nie byłem karany.

Propaganda komunistyczna bardzo duża, uczono nas ich konstytucji. Informacji o Polsce żadnych nie miałem, a sami obywatele głosili nam, że Polska przepadła już na wieki i nigdy do niej nie powrócimy.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Pomocy lekarskiej nie było żadnej, nikt z nas nie zmarł.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?

Żadnej łączności z rodziną i krajem nie miałem.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?

Z danej miejscowości zostałem wywieziony do Zapławnego [?] na robotę kolejową i stamtąd uciekłem. Zgłosiłem się w grudniu 1941 r. do wojenkomatu sowieckiego w Stalingradzie, otrzymałem 17 rubli, na trzy dni produkta i odjechałem do armii polskiej. Przyjechałem do Saratowa, zgłosiłem się do placówki polskiej tu zostałem zaprowiantowany i odesłany do Huzaru [G’uzor]. 22 lutego 1942 r. zostałem przyjęty do wojska polskiego w Huzarze [G’uzor] z przydziałem do kompanii drogowej, gdzie do obecnego czasu służę.

Miejsce postoju, 5 marca 1943 r.