JÓZEF GARDAK

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):

Plut. Józef Gardak, 32 lata, pomocnik maszynisty PKP, kawaler; 11 Batalion Saperów Kolejowych.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

Aresztowano mnie 3 listopada 1939 r. na terenie miasta Uściług, woj. wołyńskie, za przejście granicy i odesłano do więzienia we Włodzimierzu. Tam poddano mnie badaniu. Badanie było bardzo ciężkie, gdyż zarzucano mi szpiegostwo.

3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

Osądzono mnie zaocznym wyrokiem na trzy lata i odesłano do łagrów w Archangielsku.

4. i 5. Opis obozu, więzienia; skład więźniów, jeńców, zesłańców:

W obozie spotykałem się przeważnie z Polakami. Budynki budowali sami, warunki higieniczne bardzo złe. Brudno i zimno.

6. Życie w obozie, więzieniu:

Praca odbywała się przy budowie kolei żelaznej. Odżywianie bardzo kiepskie, wodę piliśmy z bagien, bez żadnej destylacji. Normy bardzo wysokie, tak że nikt z nas nie mógł wyrobić.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Odnoszenie władz NKWD było złe gdyż, nazywali nas faszystami i [mówili], że wasza Polska wraz z Anglią przepadła.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Pomoc lekarska była niedostateczna. Brak było lekarstw.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?

Łączności z krajem i rodziną nie miałem żadnej.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?

We wrześniu 1941 r. zwolniono [mnie] z łagrów i pojechałem do polskiej armii w Buzułuku.

Miejsce postoju, 2 marca 1943 r.